Xuất khẩu lao động chui ở Nghệ An: Loay hoay tìm giải pháp - Kỳ 3: Cần ngay giải pháp

Anh Hoàng Danh Hậu (bên trái), bị lừa XKLĐ sang Trung Quốc, Mới bị trục xuất về nước vẫn chưa hết sững sờ Phải có nghề… Nghệ An là một trong những tỉnh có lao động đi xuất khẩu lớn nhất trong cả nước. Tuy nhiên, số lao động đi lao động tự do (không theo hiệp đồng có hạn vận) ở nước ngoài cũng là lớn nhất, nhì cả nước. Để có được giải pháp thắt chặt tình trạng này, có thể nói là rất khó khăn. Ông Trần Văn Giang - Chủ tịch UBND xã Lăng Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) cho rằng: "Giải pháp đầu tiên là phải có nghề. Khi có nghề người cần lao có muốn đi xuất khẩu họ cũng cân nhắc lợi hơn hay hại hơn. Hiện thời dân không có nghề nên khi bị rủ rê là nghe liền. Dân được học nghề nhưng lại không có nghề. Vì học xong nghề thì họ không phát triển được nghề đã học. Đơn giản như học mây tre đan, ở địa phương này nhiều người dân tham gia học nghề lắm nhưng rồi được vài năm, doanh nghiệp đi luôn không trở lại. Dân hết nghề lại đi làm mướn, làm mướn”. Quả thật, nhiều địa phương bây chừ có kinh phí đào tạo nghề cho cần lao nông thôn theo Quyết định 1956 của Chính phủ nhưng vấn đề đào tạo lại rất qua quýt, không hiệu quả. Khiến cho dân lại sớm rơi vài tình trạng tái nghèo chỉ sau một thời kì ngắn làm nghề. Còn theo ông Nguyễn Đăng Dương - Trưởng phòng Việc làm-lao động-Tiền lương-BHXH (Sở LĐTB&XH Nghệ An) cho biết: "Giải pháp trước tiên vẫn là tuyên truyền và cần phải tăng hình phạt, phạt nặng các tổ chức, cá nhân đưa người đi lao động phi pháp. Đối với các thị trường thực thụ có nhu cầu tuyển lao động Việt Nam, Bộ LĐTB&XH cần phải làm việc với nước sở tại để ký kết hiệp đồng thành tổ chức đưa người đi cần lao hợp pháp”. Ngoại giả, đối với các thủ đoạn lừa đảo xuất khẩu lao động cần phải xử đúng tội. Như trường hợp lừa xuất khẩu cần lao sang Trung Quốc ở xã Lăng Thành, huyện Yên Thành (tỉnh Nghệ An) chẳng khác nà hành vi buôn người. Ông Dương cho rằng, cần có một ban chuyên làm thuê tác xuất khẩu cần lao. Ban này sẽ được tập huấn các kiến thức cơ bản về xuất khẩu cần lao. Có thể chọn các Bí thư chi bộ xóm hoặc xóm trưởng đảm nhiệm là hiệp nhất. Mỗi khi có người trong thôn, xóm có nhu cầu đi xuất khẩu lao động, có thể đến tìm hiểu các thông báo về xuất khẩu cần lao trong thành viên của ban. Mỗi khi có người về địa phương tuyên truyền, lôi kéo nhằm lừa đảo thì những người có trách nhiệm trong ban có thể vắng lên cấp trên để xử lý. Tránh tình trạng như hiện, khi có người về địa phương lường đảo thì chính xóm trưởng hoặc bí thơ chi bộ xóm cũng không nắm được là có hợp pháp hay không, mặc dù không xuất trình giấy tờ gì. Thẳng thừng với công ty "Lừa”. Một trong những giải pháp nữa là việc kiểm tra của các cơ quan chức năng, đối với hoạt động của các tổ chức cá nhân có chức năng đưa người đi xuất khẩu lao động ra nước ngoài. Các thị trường được phép tuyển cần lao và các khoản tiền được phép thu đối với người cần lao có nhu cầu đi xuất khẩu tránh tình trạng đáng tiếc như trường hợp của công ty CP thương mại-Xuất du nhập xây dựng Cosevco Nghệ An năm mới rồi. Bà Nguyễn Thị Quý, Giám đốc chi nhánh Nghệ An, công ty CP Việt Hà - công ty hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu lao động đã nhiều năm cho rằng: "Nguyên nhân chính xảy ra việc lường đảo là do người dân hiếu kỳ. Thích đi những thị trường lao động lớn, lương cao. Mà trong hoàn cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu thì các nước lớn có mở cửa đón cần lao Việt Nam đâu. Nguyên nhân thứ hai là thông báo cập nhật đến người dân còn hạn chế. Cái nào thật, cái nào giả người lao động chưa phân biệt được. Cần phải cập nhật thông tin liền cho người dân”. Để chấm dứt loạt bài này, chúng tôi xin đưa một điểm sáng hiếm hoi ở Nghệ An là huyện Thanh Chương - một huyện có phong trào xuất khẩu cần lao khá rầm rộ. Mỗi năm có ít ra từ 500-700 lao động đi xuất khẩu nhưng so với Đô Lương, Diễn Châu, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, Quỳnh Lưu, Yên Thành…số lao động bị lường đảo và rủ rê đi lao động phạm pháp ở Thanh Chương là rất ít. Một trong những kinh nghiệm của huyện Thanh Chương là bất kỳ đơn vị nào về tuyển lao động đi xuất khẩu đều phải có giấy giới thiệu của sở LĐTB&XH và phải đúng người có tên được giới thiệu mới được tiến hành tuyển cần lao. Thứ hai, dân chúng các xã đều có số điện thoại của trưởng phòng LĐTB&XH huyện khi cần có thể gọi điện để tham khảo. Chính vì lẽ đó nên lường đảo xuất khẩu lao động trên địa bàn huyện Thanh Chương rất ít khi xảy ra. Theo Sở LĐTB&XH Nghệ An, trong năm qua toàn tỉnh Nghệ An đã đưa trên 13.700 cần lao đi làm việc có kì hạn ở nước ngoài, nguồn thu nhập do người cần lao đi làm việc ở nước ngoài chuyển về tỉnh qua các nhà băng thương mại khoảng 110 triệu USD (chưa kể số tiền do người cần lao mang về trực tiếp hoặc bằng các con đường khác). Tuy nhiên, bên cạnh lao động đi làm việc hợp đồng có kì hạn thì nhiều gia đình đã cho con em đi làm việc theo con đường xuất khẩu lao động "chui”. Chính vì lẽ đó, kẻ gian đã lợi dụng tâm lý nhẹ dạ cả tin và sự thiếu hiểu biết để lường đảo. Vấn đề lừa đảo xuất khẩu cần lao đã trở thành khôn xiết nhức nhói. Bắc Vũ